کلید محافظ جان چیست و چه کاربردی دارد؟

به منظور برق رسانی به بسیاری از مکان ها از جمله مناطق صنعتی، اداری، تجاری و مسکونی، رعایت استانداردها و اولویت بندی اقدامات احتیاطی ضروری است. عدم انجام این کار می تواند منجر به عواقب زیانباری مانند آتش سوزی و برق گرفتگی شود. برای جلوگیری از چنین مسائلی در سیستم الکتریکی، یک کلید محافظ استفاده می شود. آیا می خواهید عملکرد این فیوز و کلید نجات دهنده را درک کنید؟ توصیه می شود این مطالب نوشته شده توسط فروشگاه هانا را به طور کامل مطالعه کنید.

کلید محافظ جان چیست؟

یکی از انواع کلیدهای ایمنی الکتریکی، کلید محافظ جان است که در سیستم های الکتریکی برای محافظت از افراد و تجهیزات مورد استفاده قرار می گیرد.این نوع کلید برای جلوگیری از شوک الکتریکی احتمالی در هنگام تماس با جریان طراحی شده است. از این رو به عنوان یکی از ایمن ترین کلیدهای ایمنی شناسایی و قطع کننده هرگونه نشتی الکتریکی شناخته می شود.

اکنون، ما به عملکرد این سوئیچ خاص خواهیم پرداخت. سوئیچ ایمنی با قطع مدار در صورت وجود اختلاف بین جریان رو به جلو و معکوس عمل می کند. در اصل، جریان خروجی و ورودی دستگاه را اندازه گیری می کند.

در شرایط عادی، مقدار جریان رو به جلو معادل جریان معکوس است. با این حال، اگر اجزای الکتریکی مدار یا سیم‌های فاز با بدنه تماس پیدا کنند، منجر به اختلاف جریان می‌شود که نشان دهنده وجود نشتی است. این جایی است که کلید ایمنی وارد می شود – با شناسایی هرگونه نشتی مدار را شناسایی و قطع می کند. لازم به ذکر است که یک کلید مینیاتوری ممکن است نتواند مقادیر کمی نشتی را تشخیص دهد که می تواند منجر به شوک الکتریکی و خطرات آتش سوزی شود.

بنابراین با توجه به استانداردهای ایمنی ساختمان، داشتن کلیدهای جریان دیفرانسیل که به کلیدهای RCD یا کلیدهای حفاظت از زندگی نیز معروف هستند برای تمامی مدارها الزامی است. این کلیدها در چهار ناحیه ساختمان مورد نیاز است که شامل گزینه های زیر می شود:

تابلو برق ورودی اصلی

حضور یک کلید محافظتی در تابلو برق ورودی می‌تواند از خطراتی همچون آتش‌سوزی ناشی از بار اضافی و اتصال‌های کوتاه، به تابلو جلوگیری کند و امنیت آن را تضمین کند.

سوئیچ‌ها و پریزها

حضور یک کلید حفاظتی در پریزها و سوئیچ‌ها از بروز خطراتی همچون برق‌گرفتگی کاربر را به‌طور موثری از بین می‌برد و ایمنی را افزایش می‌دهد.

حمام، سرویس بهداشتی و مناطق مرطوب

نصب کلیدهای نشتی جریان در سوئیچ‌ها و پریزها در این مناطق ضروری است؛ زیرا در محیط‌های مرطوب، تماس پوست با آب می‌تواند باعث بروز برق‌گرفتگی شود و حضور این کلیدها می‌تواند این خطرات را به حداقل برساند.

انواع کلیدهای حفاظت جان

تنوع کلیدهای حفاظت جان RCD یا Residual Current Device شامل موارد زیر است:

کلیدهای RCCB

این نوع کلیدها جلوگیری از خطر جریان نشتی در سیستم برق را انجام می‌دهند و به عنوان کلیدهای حفاظت از قطع جریان نشتی بدون بار اضافی شناخته می‌شوند.

کلیدهای RCBC

این کلیدها به جریان نشتی و همچنین بار اضافی در سیستم برق حفاظت می‌کنند.

انواع کلاس‌های کلیدهای حفاظت جان شامل موارد زیر می‌شوند:

کلیدهای حفاظت جان نوع AC

این نوع کلیدها برای تشخیص جریان نشتی متناوب یا AC استفاده می‌شوند.

کلیدهای حفاظت جان نوع A

این کلیدها برای تشخیص جریان نشتی متناوب یا جریان پالسی استفاده می‌شوند.

کلیدهای حفاظت جان نوع B

این کلیدها برای تشخیص جریان مستقیم DC، جریان پالسی DC، جریان نشتی متناوب و همچنین جریان‌های AC مناسب هستند.

انواع کلیدهای حفاظت جان بر اساس نوع برق مصرفی به دو دسته تقسیم می‌شوند:

کلیدهای حفاظت جان تک‌فاز

کلیدهای حفاظت جان سه‌فازه

نحوه عملکرد کلیدهای حفاظت جان

عملکرد کلیدهای حفاظت جان به این صورت است که جریان‌های ورودی و خروجی را با یکدیگر مقایسه می‌کنند و در صورت شناسایی حتی یک نشتی، اتصال مجدد را ممانعت می‌نمایند تا زمانی که مشکل نشتی برطرف گردد؛ این اقدام می‌تواند جلوی برق‌گرفتگی افراد در تماس مستقیم و یا غیرمستقیم را بگیرد.

مزایا و معایب کلیدهای حفاظت جان

همانطور که پیشتر اشاره شده، کلیدهای حفاظت جان RCD می‌توانند از تجهیزات مختلف، دستگاه‌ها و افراد در حین نشتی جریان در یک سیستم برق جلوگیری نمایند. در اینجا مزایا و معایب کلیدهای حفاظت جان را برای شما توضیح می‌دهیم.

اگر در یک سیستم سیم‌کشی ساختمان یا بدنه وسایل الکتریکی، نشتی جریان وجود داشته باشد، این میزان نشتی با گذشت زمان افزایش می‌یابد که این امر می‌تواند به صنایع یا وسایل برقی در منزل آسیب بزند و باعث سوختن آن‌ها گردد.

از مزایای دیگر کلیدهای حفاظت جان می‌توان به محافظت جانی و مالی، کاهش مقدار هدررفتن انرژی الکتریکی و صرفه‌جویی اقتصادی آن اشاره نمود.

یکی از معایب کلیدهای حفاظت جان این است که ممکن است نشتی جریان را تشخیص دهد اما نتواند در برابر جریان اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت نماید. برای رفع این مشکل می‌توان از کلیدهای حفاظت جان ترکیبی که شامل یک کلید مینیاتوری و یک کلید حفاظت جان است، استفاده نمود.

همچنین، میزان تاخیر در قطع و رنج جریان حساسیت، قابلیت تنظیم کلید نیست و از رله‌های ارت‌فالت برای رفع این مشکل می‌توان استفاده نمود. زمان تاخیر قطع رله و رنج جریان حساسیت قابل تنظیم است.

عدم تعادل در جریان‌های برگشت مدار و جریان‌های هادی تغذیه را یک کلید نشت جریان خالص می‌تواند تشخیص دهد اما نمی‌تواند در برابر اتصال کوتاه یا باز مانند قطع‌کننده مدار مینیاتوری یا فیوز محافظت نماید.

اگر کلید حفاظت جان اختلاف جریان ورودی و خروجی را به دقت تشخیص ندهد، قابلیت اطمینان آن کم است و ممکن است در اثر تشخیص اشتباه جریان در حالت‌های عادی قطع شود. اگر با حساسیت مناسب کلید حفاظت جان انتخاب نشود، ممکن است باعث آسیب جانی شود.

به عنوان مثال، انسان نمی‌تواند تا حدود 30 میلی‌آمپر یک فشار الکتریکی را تحمل نماید. در حالی که بالاتر از 30 میلی‌آمپر باعث فلج تنفسی، 10 میلی‌آمپر به بعد انقباض عضلانی و حداکثر 10 میلی‌آمپر احساس خفگی می‌نماید.

به عنوان مثال، کلید حفاظت جان LS RKP-1P+N-10A در مدارهایی که جریان 10 آمپر وجود دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد و می‌تواند تا 30 میلی‌آمپر جریان نشت را تشخیص دهد. کلید حفاظت جریان باقی‌مانده یا کلید دیفرانسیلی برای ایمنی بیشتر در مدارها استفاده می‌شود.

نحوه نصب کلیدهای حفاظت جان

در این بخش، قصد داریم روش نصب کلیدهای حفاظت جان را به طور کلی بررسی کنیم؛ نکته مهمی که در زمان نصب کلید حفاظت جان باید به آن توجه داشته باشید، این است که قبل از نصب کلید بر روی مدار مورد نظر، حتما با استفاده از دستگاه آمپرسنج میزان نشتی جریان‌ها را بررسی کنید و در صورتی که بیشتر از 2 درصد باشد، حتما ابتدا نشتی را برطرف کنید و سپس اقدام به نصب کنید. در کلیدهای دوپل سیم نول را پیدا کرده و آن را به ترمینال با علامت N متصل کنید و سیم فاز را به ترمینال با علامت L متصل کنید. درجه حفاظت از کلیدها در برابر اجسام خارجی را روی IP 40 تنظیم کنید.

آیا کلید حفاظت جان بدون ارت عمل می‌کند؟

برای این که بدانید آیا کلید حفاظت جان بدون ارت عمل می‌کند؟ این قسمت را با دقت مطالعه فرمایید.

برای نصب و عملکرد کلید RCCB یا کلید حفاظت جان، به سیستم زمین و سیم ارت نیاز است؛ زیرا با بروز خطای نشتی، باید جریان الکتریکی نشتی از یک مسیر به زمین تخلیه شود. این تخلیه از طریق سیستم ارت یا سیم ارت انجام می‌شود. اگر این مسیر در هنگام بروز نشتی وجود نداشته باشد، ممکن است شخصی که در محل نشتی قرار گرفته، دچار شوک الکتریکی شود.

شرایط استفاده از کلیدهای حفاظت جان شامل موارد زیر می‌شوند:

• جریان قطع خودکار یا میزان حساسیت کلیدهای حفاظت جان با مدت زمان قطع تا حداکثر 150 میلی‌ثانیه از 10 تا 500 میلی‌ثانیه است.
• از کلیدهای حفاظت جان 4 پل در کاربردهای سه فاز یا واحدهای صنعتی استفاده می‌شود؛ ولی از کلیدهای حفاظت جان دوپل در مصارف تک‌فاز یا واحدهای ساختمان استفاده می‌گردد.
• کلیدهای RCCB حفاظت از اضافه بار یا اتصال کوتاه را ندارند، به همین دلیل از کلیدهای مینیاتوری قبل از مدار استفاده می‌شود.
• در آمپرهای 6 تا 100 آمپر کلیدهای حفاظت جان ساخته می‌شوند.

در صورت داشتن سوال و یا قصد خرید کافیست با شماره 36055362-021 تماس حاصل فرمایید.